این پست،نقل دقیق یکی از پست های جعفر شیرعلی نیا در کانال تلگرام ناگفته های تاریخ است :
شکست در میدان جنگ، پیروزی در تیتر روزنامه‌ها
اطلاع‌رسانی غیرواقعی سرمایه اعتماد مردم را نابود می‌کند
عملیات کربلای٤ یکی از سخت‌ترین و تلخ‌ترین شکست‌های جنگ برای ایران بود اما 6دی65 سه روز از عملیات می‌گذشت که روزنامه‌جمهوری‌اسلامی از متن سخنان رییس‌جمهور این تیتر را انتخاب کرد: «رزمندگان اسلام در عملیات کربلای4 چنان پاسخی به شرارت‌های دشمن دادند که تا مدت‌ها قادر به جبران آن نخواهد بود.»
با نگاهی به روزنامه‌های ایام کربلای٤ تیترهای پیروزمندانه از این شکست توجه شما را جلب خواهد کرد.
تحلیل‌های زیادی در کنار این تیترها ابعاد پیروزی ایران را تشریح می‌کرد. کمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ روز ١٠دی‌ماه65 تبلیغات عراق و رسانه‌های خارجی را بازی تبلیغاتی اعلام کرد و عملیات کربلای٤ را با وجود آن همه تبلیغاتی که ایران در آن سال انجام داده بود عملیاتی انهدامی و محدود معرفی کرد و گفت رزمنده‌های ایرانی از اروندرود گذشته و بعد از ورود به جزیره ام‌الرصاص و نابودکردن تجهیزات دفاعی و نیروهای دشمن و گرفتن تعدادی اسیر به مواضع اولیه بازگشتند. او گفت در این عملیات حدود ٦هزار نفر از نیروهای ایرانی شرکت کردند. این در حالی است که فقط تلفات این عملیات بسیار بیشتر از این نیروهایی بود که خرازی می‌گفت. هاشمی رفسنجانی در خاطرات همین روز می‌نویسد شمخانی گزارشی از تلفات کربلای٤ به او داده است: «١٠٠٠ شهید، ٣٩٠٠ مفقودالاثر داشتیم که اکثر آن‌ها را باید شهید حساب کرد و حدود ١١هزار مجروح»
این نوع تبلیغات مخصوص عملیات کربلای٤ نبود. از آزادی خرمشهر(خرداد61) تا پایان جنگ، ٦سال طول کشید. ایران از سال٦٢ عملیات‌های بزرگ و اصلیش را در زمستان هر سال انجام می‌داد. در این ٦سال عملیات والفجر8 که با فتح فاو به پایان رسید و عملیات کربلای٥ با قدری پیشروی به سمت بصره همراه شد. به غیر از این دو عملیات، عملیات‌های بزرگ زمستانی ایران در جبهه جنوب با ناکامی‌های بزرگی همراه بود و دستاوردهایی اندک داشتند.
سال 61 و 62 نیز عملیات‌های رمضان، والفجر مقدماتی و خیبر، ناکام و پرتلفات بودند که در مطبوعات همچنان پیروز جلوه داده می‌شدند؛ با تیترهایی حماسی.
در‌حالی‌که در عملیات والفجر مقدماتی(بهمن61) رزمندهای ایرانی در محاصره وحشتناک ارتش دشمن به تلخی شکست خورده بودند، از سخنان امام تیتر زدند که: «پیروزی‌های اسلام را به تمام نیروهای مسلح تبریک می‌گویم.» و از قول رییس مجلس تیتر زدند که: «امروز رزمندگان ما عید دهه فجر را مضاعف کرده‌اند.»
در‌حالی‌که عملیات بدر(اسفند63) یکی از تلخ‌ترین صحنه‌های عقب‌نشینی سال‌های جنگ را رقم زده بود روزنامه تیتر می‌زد: «نیروهای اسلام دژهای مستحکم قوای کفر بعثی در خاک عراق را یکی پس از دیگری فتح می‌کنند.» و «نتایج عملیات پیروزمندانه بدر اعلام شد.»
چند نکته:
١. سال65 در میانه‌ی تصمیم‌گیری برای عملیات کربلای٥ که هاشمی در جبهه حضور داشت بنا می‌شود برای مشکوک‌نشدن دشمن، خبری از حضور هاشمی در تهران منتشر شود. تصمیم می‌گیرند خبر غیرواقعی از ملاقات هاشمی با امام منتشر کنند که امام با پخش خبر غیرواقعی از ملاقات مخالفت می‌کند.
شاید موضع‌گیری مسوولین که در بالا اشاره شد به‌دلیل نرسیدن اطلاعات دقیق باشد(جالب است حتی تیتری که روزنامه جمهوری از سخنان رییس جمهور انتخاب کرده است در متن سخنان منتشر شده وجود ندارد)اما آیا آن‌چه روزنامه‌ها نوشته‌اند دروغ محسوب می‌شود؟ آیا به‌راحتی می‌توان این حجم اطلاع‌رسانی غیرواقعی را توجیه کرد؟
٢- مردم باید از چه طریقی در جریان تحولات جنگ قرار می‌گرفتند؟ آیا می‌توان در این شرایط نظر مردم درباره جنگ را دریافت و اگر به طریقی نظر مردم ارزیابی شود، نظری که بر پایه اطلاعات غیرواقعی باشد تا چه حد ارزش دارد؟ آیا شایسته است مردمی که اصلی‌ترین تامین‌کنندگان جنگ محسوب می‌شدند مخاطب حجم عظیمی از خبرهای غیرواقعی باشند؟ آیا مردم حق نداشتند بدانند در صحنه واقعی جنگ چه می‌گذرد؟
٣. شاید اگر مردم در جریان عمق صحنه‌های فاجعه‌بار عملیات‌هایی مانند والفجر مقدماتی قرار می‌گرفتند، جنگ تحت تاثیر افکار عمومی زودتر پایان می‌پذیرفت؟
٤. بررسی مسایل جنگ اغلب محدود به مسایل نظامی و خاطرات حماسی شده است و بسیاری از بخش‌ها پاسخگویی مناسبی ندارند از جمله همین موضوع تبلیغات جنگ.
٥. بزرگ‌ترین قربانی اطلاع‌رسانی غیرواقعی، سرمایه اعتماد مردم است. معتقدم یکی از دلایل اصلی تشنگی مردمی برای شنیدن ناگفته‌ها و زوایای پنهان جنگ و رواج عبارت‌هایی مانند راز و ناگفته، همین اطلاع‌رسانی‌های غیرواقعی در سال‌های جنگ و پس از آن است. تلاش داخلی برای روایت واقعیت‌های جنگ تلاش برای افزایش سرمایه اعتماد مردم است و کوتاهی درباره آن و سپردن روایت ناگفته‌ها به بیرون مرزها تلاش برای کاستن از سرمایه اعتماد مردم.
این پست ، از مجموعه پست های آرشیو است. در مجموعه آرشیو ، مطالب جذاب آرشیوی با شما در میان گذاشته می شوند. دیگر پست های این مجموعه از این قرار است:
